حدیث 451
امام علی علیه السلام :مردم همگی آزادند، ولی خداوند بعضی را سرپرست بعضی دیگر قرار داده است.
کافی، ج 8، ص 69، ح 26
حدیث 452
امام علی علیه السلام :مردم، به همانند خود بیشتر تمایل دارند.
بحارالأنوار، ج 78، ص 92، ح 100
حدیث 453
امام علی علیه السلام :مردم فرزند نیکی های خویش اند (بنگرید عملشان چیست نه پدرشان کیست).
کافی، ج 1، ص 51، ح 14
حدیث 454
امام علی علیه السلام :مردم دو دسته اند: نیکوکارِ پرهیزکار و سنگ دل بدبخت.
بحارالأنوار، ج 78، ص 23، ح 86
حدیث 455
امام علی علیه السلام :مردم دو گروهند: یا هم دین تو هستند، یا هم نوع تو، که از همه آنها خطاهایی سرمی زند، و به آنان حالات گوناگون رو می آورد، و به عمد یا خطا دچار لغزش هایی می گردند، پس از گذشت و بخشش خویش بهره شان ده، همانگونه که دوست داری تاخدا نیز از گذشت و بخشش خود، تو را بهره دهد.
نهج البلاغه، از نامه 53
حدیث 456
امام علی علیه السلام :در شگفتم از کسی که بنده ها را با مال خود می خرد، چرا با نیکی و احسان خویش،آزادها را نمی خرد تا مالک آنان شود؟!
تحف العقول، ص 204
حدیث 457
امام علی علیه السلام :مردم سه گروهند: دانشمند خداشناس، دانش جوی در راه رستگاری و فرومایگانی بی اراده و سرگردان که هر دعوتی را اجابت می کنند و به هر طرف که باد بیاید به همانطرف می روند، از نور دانش روشنایی نمی گیرند و به پایگاه محکمی پناه نمی برند.
نهج البلاغه، قصار 147
حدیث 458
امام علی علیه السلام :ای انسان با ایمان، در حقیقت این دانش و ادب ، بهای توست ، پس در آموختن آن بکوش، زیرا هرچه بر دانش و ادبت افزوده شود ، بر ارج و بهای تو افزوده می شود، چرا که با دانش به سوی پروردگارت هدایت می شوی .
روضه الواعظین، ص 11
حدیث 459
امام علی علیه السلام :عزیزترین عزّت ، دانش است، چرا که با آن معاد شناخته می شود و راه کسب معاشبه دست می آید و خوارترین خواری ، نادانی است، چرا که نادان کر و لال و کور و سرگردان است .
نزهه الناظر ، ص 70، ح 65
حدیث 460
امام علی علیه السلام :هر اندازه دانش انسان بیشتر شود ، توجه او به خودش بیشتر می گردد و در ریاضت ورشد و اصلاح نَفْس، کوشش بیشتری می نماید .
غرر الحکم ، ح 7204
حدیث 461
امام علی علیه السلام :ای جویای دانش ! دانش فضیلت های بسیاری دارد : سَرش تواضع، چشمش دوری از حسد ، گوشش فهم ، زبانش راستگویی ، حافظه اش جستجو ، دلش خوش نیّتی ،عقلش شناخت اشیاء و امور ، دستش رحمت ، پایش دیدار دانشمندان ، همّتش سلامت ، حکمتش تقوا ، قرارگاهش نجات ، جلودارش عافیت ، مَرکبش وفا ، سلاحش نرمی سخن ، شمشیرش خشنودی ، کمانش سازگاری ، سپاهش گفتگو با دانشمندان ،داراییش ادب ، اندوخته اش پرهیز از گناهان ، توشه اش نیکی ، جایگاهش، گفت وگو ومذاکره، رهنمایش هدایت و دوستش، عشق به نیکان است .
کافی ، ج 1، ص 48، ح 2
حدیث 462
امام علی علیه السلام :علم دو گونه است: فطری و شنیدنی، علم شنیدنی مفید واقع نمی شود اگر علمفطری نباشد.
نهج البلاغه ، حکمت 338
حدیث 463
امام علی علیه السلام :از هر دانشی بهترینش را انتخاب کنید، زنبورِ عسل از هر گلی زیباترینش را می خورد . در نتیجه دو جواهر گران بها از آن تولید می شود : یکی (عسل) برای مردم شفاست و دیگری (موم) که از آن روشنایی می گیرند .
غرر الحکم ، ح 5082
حدیث 464
امام علی علیه السلام :هرگز به دانش دست نمی یابی مگر با شش چیز که من در این سخن، تو را از همه آنها آگاه می کنم:هوش، حرص، شکیبایی، شایستگی راهنمایی استاد و درازای زمان.
آداب المتعلّمین، ص 82
حدیث 465
امام علی علیه السلام :با علما هم نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.
غرر الحکم ، ح 4786
حدیث 466
امام علی علیه السلام :بهترین مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دوراندیشی اند.
غرر الحکم ، ح 4990
حدیث 467
امام علی علیه السلام :لغزش عالم، مانند شکستن کشتی است. خود، غرق می شود و دیگران را هم با خود غرق می کند.
غرر الحکم ، ح 5474
حدیث 468
امام علی علیه السلام :اگر خداوند از علما پیمان نگرفته بود که با پرخوری ظالم و گرسنگی مظلوم آرام نگیرند، زمام خلافت را به حال خود رها می کردم.
نهج البلاغه، از خطبه 3
حدیث 469
امام علی علیه السلام :خداوند ، از مردم نادان پیمانی برای جستجوی دانش نگرفت ، مگر این که پیمان بیان کردن دانش برای نادانان را از اهل دانش گرفت، چرا که دانش ، پیش از نادانی بود .
امالی ، مفید، ص 66، ح 12
حدیث 470
امام علی علیه السلام :آفت علم دروغ و آفت جدیت، بازی است.
غرر الحکم ، ح 10000
حدیث 471
امام علی علیه السلام :برکت عمر در خوب انجام دادنِ کارهاست.
غررالحکم ، ح 4434
حدیث 472
امام علی علیه السلام :زیاد کار نیک انجام دادن، عمر را می افزاید و نام را پرآوازه می سازد.
غررالحکم، ح 7113
حدیث 473
امام علی علیه السلام :شکرگزاری فراوان و صله رحم، عمر را زیاد می کنند و بر مُهلت زندگیمی افزایند.
عیون الحکم والمواعظ، ص 275، ح 4999
حدیث 474
امام علی علیه السلام :وای بر آن که در خواب (غفلت) است! چه زیانکار است! عمر او کوتاه شده است و پاداش او کم.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 504،ح 9239
حدیث 475
امام علی علیه السلام :هر کس ظلم کند، عمرش کوتاه می شود.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 429،ح 7334
حدیث 476
امام علی علیه السلام :از آرزوی دور و دراز بپرهیز، چه بسا فریب خورده ای که به آرزوی دراز خویش، فریب خورد و کارش را تباه و مرگش را قطعی کرد و در نتیجه، نه به آرزویش رسید و نه آنچه راکه از دست داده بود، جبران کرد.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 99، ح 2278
حدیث 477
امام علی علیه السلام :دین را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدی نجات پیدا کنی و بر هردشمنی پیروز گردی.
غررالحکم، ج2، ص 221، ح 2433
حدیث 478
امام علی علیه السلام :به راستی که عدالت ترازوی (معیار) خدای سبحان است که در میان خلق نهاده استو برای برپاداشتن حق نصب فرموده، پس در ترازوی خداوند با او مخالفت نکن و باحکومتش مقابله ننما.
غررالحکم، ج2، ص 508، ح 3464
حدیث 479
امام علی علیه السلام :هر کس عزّت را با ظلم و باطل طلب کند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصیبش می نماید.
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20،ص309، ح536
حدیث 480
امام علی علیه السلام :دل های مردم صندوقچه های حاکم است، پس آنچه از عدالت و یا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد دید.
غررالحکم، ج4، ص 521، ح 6825
حدیث 481
امام علی علیه السلام :عدالت را اجرا کن و از زورگویی و ستمگری بپرهیز زیرا زورگویی مردم را به ترک ازوطن وا می دارد، و ستم آنان را به قیام مسلّحانه می کشاند.
نهج البلاغه، حکمت 476
حدیث 482
امام علی علیه السلام :بهترین عدالت یاری مظلوم است.
غررالحکم، ج2، ص 394، ح 2977
حدیث 483
امام علی علیه السلام :خداوند عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده که سطح زندگی خود را با مردم ناتوان برابر کنند تا فقیر را، فقرش برآشفته نکند.
نهج البلاغه، خطبه 209
حدیث 484
امام علی علیه السلام :بهترین مردم کسی است که اگر او را به خشم آورند، بردباری نماید و چنانچه به اوظلم شود، ببخشاید و چون به او بدی شود، خوبی کند.
غررالحکم، ج3، ص 430، ح 5000
حدیث 485
امام علی علیه السلام :عدالت بهتر از شجاعت است، زیرا اگر مردم همگی عدالت را درباره یکدیگر به کارگیرند، از شجاعت بی نیاز می شوند.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ح20،ص333، ح816
حدیث 486
امام علی علیه السلام :شما را سفارش می کنم به تقوای الهی و دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید.
نهج البلاغه، از نامه 47
حدیث 487
امام علی علیه السلام :هر کس دلسوز خود باشد به دیگران ظلم نمی کند.
غررالحکم، ج 5، ص231، ح 8119
حدیث 488
امام علی علیه السلام :بهترین فرمانروا کسی است که ظلم را از بین ببرد و عدل را زنده کند.
غررالحکم، ج3، ص 431، ح 5005
حدیث 489
امام علی علیه السلام :هیچ عدالتی بهتر از بازگرداندن حقوق پایمال شده نیست.
غررالحکم، ج6، ص 415، ح 10841
حدیث 490
امام علی علیه السلام :هر کس به عدالت رفتار کند، خداوند حکومتش را حفظ خواهد کرد.
غررالحکم، ج5، ص 355، ح 8722
حدیث 491
امام علی علیه السلام :به راستی که در عدالت گشایش است و هر کس عدالت بر او تنگ آید، بی عدالتی بروی تنگ تر خواهد بود.
نهج البلاغه، خطبه 15
حدیث 492
امام علی علیه السلام :هر کس خودش را جز به نعمت بهشت بفروشد، براستی که به خویشتن ظلم کرده است.
غررالحکم، ج5، ص 458، ح 9164
حدیث 493
امام علی علیه السلام :ای مردم! ابتدا احکام را یاد بگیرید، سپس تجارت کنید! به خدا قسم که ربا در میان این امت ناپیداتر از حرکت مورچه بر روی تخته سنگ است.
بحارالانوار، ج 103، ص 117، ح 16
حدیث 494
امام علی علیه السلام :غنیمت بدان کسی را که در زمان توانگریت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستی ات(قیامت) بپردازد.
نهج البلاغه، از نامه 31
حدیث 495
امام علی علیه السلام :بدهی بسیار، راستگو را دروغگو و خوش قول را بدقول می گرداند.
غررالحکم، ج 4، ص 592، ح 7105
حدیث 496
امام علی علیه السلام :بدهی نوعی بندگی است، پس زمام اختیار خود را به کسی که حق تو را نمی شناسدمسپار (کنایه از این است که از هر کس قرض نگیر).
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج20،ص306، ح503
حدیث 497
امام علی علیه السلام :مؤمن هرگاه سخن گوید یاد خدا می کند و منافق هرگاه سخن گوید بیهوده گویی می کند.
تحف العقول، ص212
حدیث 498
امام علی علیه السلام :در عمل مؤمن یقین دیده می شود و در عمل منافق شک.
غررالحکم، ح3551
حدیث 499
امام علی علیه السلام :سپاسگزاری مؤمن در کردارش آشکار می شود، امّا سپاسگزاری منافق از زبانشفراتر نمی رود.
غررالحکم، ح 5661 و 5662
حدیث 500
امام علی علیه السلام :بر زبان مؤمن نوری الهی است و درخشان و برزبان منافق شیطانی است که سخن می گوید.
شرح نهج البلاغه، ابن أبی الحدید، ج20،ص280، ح218
