حدیث 801
امام علی علیه السلام :مرگ ، نزدیک، و همراهی با دنیا اندک است.
نهج البلاغه : الحکمه 168 ، خصائص الأئمّه علیهم السلام : ص 109 ، غرر الحکم : ح 10039 وفیه «هوّن علیک فإنّ الأمر قریب ، والاصطحاب قلیل ، والمقام یسیر» ، بحار الأنوار : ج 73 ص 130 ح 135 .
حدیث 802
امام علی علیه السلام :زندگی دنیا ، کالایی بیش نیست و کالای دنیا ، دیر فراهم می آید و اندک به کار می آید و زود از کف می رود.
تنبیه الخواطر : ج 2 ص 102 .
حدیث 803
امام علی علیه السلام :دنیا، زندگی اش کوتاه و خیرش اندک است ، رو آوردنش مکر و پشت کردنش مصیبت است ، خوشی هایش رفتنی و پیامدهای آن ، ماندنی است.
غرر الحکم : ح 3670 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 146 ح 3239
حدیث 804
امام علی علیه السلام :شما را از دنیا برحذر می دارم ، که دنیا ، منزلگاه کوچیدن است و سرای آرمیدن نیست ؛ با فریبندگی اش خود را آراسته و با آرایشش می فریبد.
نهج البلاغه : الخطبه 113 ، تنبیه الخواطر : ج 1 ص 77 ، کشف الغُمّه : ج 1 ص 172 ولیس فیهما ذیله ، بحار الأنوار : ج 78 ص 4 ح 53 ؛ مطالب السؤول : ص 32 ولیس فیه ذیله .
حدیث 805
امام علی علیه السلام :در کسب عزّت و افتخارات دنیوی با هم به رقابت برنخیزید و به زیور و نعمت آن ، سرخوش نشوید و بر سختی و مشقّت دنیا ، بی تابی مکنید؛ زیرا که عزّت و افتخارات دنیا به سر می آید و زیور و نعمت آن ، زوال می گیرد و سختی و مشقّتش به پایان می رسد . هر زمانی از دنیا پایانی دارد و هر زنده ای از آن ، به نیستی و پوسیدگی می انجامد.
کتاب من لایحضره الفقیه : ج 1 ص 430 ح 1263 ، نهج البلاغه : الخطبه 99 ، تنبیه الخواطر : ج 2 ص 254 ولیس فیهما «وبلاء» ، مصباح المتهجّد : ص 381 ح 508 عن زید بن وهب وفیه «ارتجاع» بدل «زوال» ولیس فیه «فناء»
حدیث 806
امام علی علیه السلام :ای بندگان خدا! از خدا پروا کنید و چونان مردمانی باشید که بر آنان ، بانگ زده شد و بیدار شدند و دریافتند که دنیا ، خانه آنها نیست و از این رو ، جایگزینش کردند.
نهج البلاغه : الخطبه 64 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 396 ح 6697 وح 6700 وفیه «بِدارهم» بدل «لهم بدارٍ» .
حدیث 807
امام علی علیه السلام :دنیا، زود از حالی به حالی در می آید و بسیار جا به جا می شود، سخت عهدشکن و بی وفاست و پیوسته ، مکّاری می کند. احوال آن ، لرزان است و نعمت هایش در حال تغییر ؛ آسودگی اش کاستی می پذیرد و خوشی هایش به تلخی می گراید. جوینده آن ، خوار می شود و سوار بر آن ، می لغزد.
غرر الحکم : ح 3685 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 147 ح 3245 .
حدیث 808
امام علی علیه السلام :خداوند بلند مرتبه، دنیا را برای پس از آن آفرید و مردمش را در آن به بوته آزمایش نهاد تا معلوم شود که چه کسی بهتر عمل می کند. ما برای دنیا آفریده نشده ایم و به تلاش برای آن ، مأمور نشده ایم ؛ بلکه در دنیا نهاده شده ایم تا به وسیله آن ، آزموده شویم و در دنیا برای جهان پس از آن ، کار کنیم.
غرر الحکم : ح 3696 ، نهج البلاغه : الکتاب 55 ولیس فیه ذیله ، معادن الحکمه : ج 1 ص 277 ، بحار الأنوار : ج 33 ص 116 ح 409 .
حدیث 809
امام علی علیه السلام :زنهار، برخورداری فریب خوردگان دنیا شما را نفریبد؛ زیرا که در دنیا چون سایه ای است که تا زمانی محدود ، پهن می شود.
نهج البلاغه : الخطبه 89 ، تحف العقول : ص 212 وفیه «إنّما الدنیا ظلّ ممدودٌ إلی أجلٍ معدود» فقط ، بحار الأنوار : ج 34 ص 253 ح 1001 .
حدیث 810
امام علی علیه السلام :مردم دنیا، چونان کاروانیانی هستند که هنوز بار نیفکنده ، ساربان بر آنان بانگ [الرحیل] می زند و می کوچند.
نهج البلاغه : الحکمه 415 ، مشکاه الأنوار : ص 468 ح 1563 ، روضه الواعظین : ص 483 ، بحار الأنوار : ج 73 ص 132 ح 136 ؛ مطالب السؤول : ص 57 .
حدیث 811
امام علی علیه السلام :در حقیقت، از دنیای تو آن چیز مال توست که با آن ، آرامگاهت را آباد کنی.
نهج البلاغه : الکتاب 31 ، خصائص الأئمّه علیهم السلام : ص 117 ، تحف العقول : ص 83 ، کشف المحجّه : ص 233 ، بحار الأنوار : ج 6 ص 133 ح 66 ؛ کنز العمّال : ج 16 ص 180 ح 44215 نقلاً عن وکیع والعسکری فی المواعظ .
حدیث 812
امام علی علیه السلام :در نامه اش به محمّد بن ابی بکر و مصریان : بر شما باد پروا داشتن از خدا؛ زیرا هیچ چیز به مانند پروای از خدا ، جامع خوبی ها نیست و به هیچ چیز چون تقوا نمی توان به خیر دنیا و آخرت رسید .
خداوندمی فرماید: «به آنان که تقوا پیشه کرده اند ، گفته می شود : پروردگارتان چه فرو می فرستاد؟ می گویند: خوبی. برای آنان که نیکی کردند ، در این دنیا نیکی است، و البته سرای آخرت ، بهتر است، و چه نیکوست جایگاه تقوا پیشگان» .
بدانید ای بندگان خدا که مؤمن ، برای سه پاداش کار می کند: یا برای خیر دنیا؛ زیرا که خداوند ، او را در همین دنیا برای کارش پاداش می دهد. خدای سبحان درباره ابراهیم فرموده است: «و مزدش را در دنیا به او دادیم و در آخرت نیز ز شایستگان خواهد بود» . پس، هرکه برای خدای متعال کار کند ، خداوند ، مزدش را در دنیا و آخرت به او می دهد و در هر دو جا خواست های او را بر می آورد.
خداوندفرموده است: «ای بندگان من که ایمان آورده اید ! از پروردگارتان بترسید. برای آنان که خوبی کردند ، در این دنیا خوبی است، و زمین خدا پهناور است . براستی که شکیبایان مزد خویش را بی حساب ، دریافت خواهند کرد» . پس خداوند ، آنان را بدانچه در دنیا عطایشان کرده است ، در آخرت حسابرسی نمی کند. خدایفرموده است: «برای آنان که کار نیک کنند ، پاداش نیک است و افزونی» . مراد از پاداش نیک، بهشت است و از افزونی، دنیا.
و یا برای خیر آخرت کار می کند؛ زیرا که خداوند در برابر هر کار نیکی یک گناه می بخشد. خدای می فرماید: «همانا خوبی ها بدی ها را از بین می برند. این ، پندی است برای پندگیرندگان» تا این که چون روز قیامت شود ، خوبی هایشان برای آنان محاسبه گردد، سپس به شمار هریک از آنها ، ده تا هفتصد برابر به ایشان عطا کند.
خداوند می فرماید: «این ، پاداشی است از پروردگار تو ؛ عطایی از روی حساب» . و می فرماید: «پس، برای آنان دو برابر آنچه انجام داده اند ، پاداش است و آنها در غرفه ها ی بهشتی آسوده خاطر خواهند بود» پس خدایتان رحمت کناد به این همه پاداش ، روی آورید و برای آن کار کنید و به ترغیب یکدیگر بپردازید.
بدانید، ای بندگان خدا، که تقواپیشگان ، خیر دنیا و آخرت را به دست آوردند: با اهل دنیا در دنیایشان شریک اند ؛ لیکن اهل دنیا در آخرت آنان شریکشان نیستند.
خداوند ، از دنیا به آن اندازه ای که بسنده شان کند و بی نیازشان سازد، برایشان مباح و روا ساخت. خداوند بلند نام می فرماید: «بگو: چه کسی زیورهایی را که خدا برای بندگانش پدید آورده و روزی های پاکیزه، را حرام گردانیده است؟ بگو: همه اینها در زندگی دنیا از آنِ کسانی است که ایمان آورده اند و روز قیامت نیز ویژه آنان است.
این گونه ، آیات خود را برای گروهی که می دانند ، به روشنی بیان می کنیم» . آنان در دنیا به بهترین وجه زیستند، به بهترین وجه ، خوردند و با اهل دنیا در دنیایشان شریک اند. در کنار آنان ، از خوراک های پاکیزه ای که اهل دنیا می خورند خوردند و از نوشیدنی های گوارایی که ایشان می نوشند، نوشیدند و از بهترین لباس هایی که می پوشند، پوشیدند و در بهترین خانه هایی که ایشان سکونت می کنند، سکونت کردند و مانند آنها با بهترین همسران ، ازدواج کردند و بر بهترین مَرکب ها سوار شدند ؛ همانند اهل دنیا از لذّت دنیا بهره مند شدند و فردای قیامت هم در جوار خداوند هستند و از او آرزو و تمنّا می کنند و خدا آرزوهایشان را بر می آورد ؛ نه دعا و درخواستی از ایشان را ردّ می کند و نه از بهره لذّت هایشان چیزی می کاهد.
پس، ای بندگان خدا! هرکه را خِرَدی باشد ، به چنین چیزی اشتیاق می ورزد و برای آن کار می کند و تقوای الهی در پیش می گیرد . هیچ توش و توانی نیست ، مگر به واسطه خداوند.
النحل : 30 .
حدیث 813
امام علی علیه السلام :بدانید که امروز ، روز آماده سازی (خودسازی) است و فردا ، روز مسابقه. بدانید که جایزه این مسابقه ، بهشت است و خطّ پایان برای بازنده ، آتش.
کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 516 ح 1482 ، نهج البلاغه : الخطبه 28 ، الإرشاد : ج 1 ص 235 ، تحف العقول : ص 153 ، مصباح المتهجّد : ص 661 ح 728 عن جندب بن عبد اللّه الأزدی عن أبیه ، بحار الأنوار : ج 77 ص 294 ح 2 ؛ تاریخ دمشق : ج 42 ص 497 عن أوفی بن دلهم وفیه صدره ، مطالب السؤول : ص 51 .
حدیث 814
امام علی علیه السلام :دنیا ، آخرین دیدرسِ شخص کوردل است و از آنچه فرا سوی آن است ، چیزی نمی بیند ؛ امّا شخص بینا ، نگاهش از دنیا فراتر می رود و می داند که سرای حقیقی ، در ورایِ این دنیاست. پس، بینا از دنیا دل بر می کَنَد و کوردل ، به آن رو می کند. بینا ، از آن توشه بر می گیرد و کوردل ، برای آن توشه فراهم می آورد.
نهج البلاغه : الخطبه 133 ، إرشاد القلوب : ص 19 وفیه «البوار» بدل «الدار» ولیس فیه «والأعمی لها متزوّد» .
حدیث 815
امام علی علیه السلام :در وصف دنیا : نیکو سرایی است دنیا برای آن کس که آن را خانه ی همیشگی خویش نداند، و نیکو منزلگاهی است برای آن کس که آن را وطن خویش نگیرد.
نهج البلاغه : الخطبه 223 .
حدیث 816
امام علی علیه السلام :مردم ، فرزندان دنیا هستند و آدمی ، بر دوست داشتن مادرش ملامت نمی شود .
نهج البلاغه : الحکمه 303 ، بحار الأنوار : ج 73 ص 131 ح 135
حدیث 817
امام علی علیه السلام :پیامبر خدا فرمود: «رهبانیت و سیاحت و زَم (یعنی سکوت) در امّت من نیست».
السِّیاحَهُ : الذهاب فی الأرض للعباده والترهّب (لسان العرب : ج 2 ص 492 «سیح») .
حدیث 818
امام علی علیه السلام :برای دنیایت به اندازه ماندنت در آن، کار کن.
جامع الأخبار : ص 511 ح 1432
حدیث 819
امام علی علیه السلام :بار خدایا! دنیا را برایم زندان مگردان و جدایی آن را مایه اندوهم مساز. به تو از دنیایی که مرا از آخرت محروم گرداند و از امیدی که مرا از عمل باز بدارد، و از زندگی ای که مرا از بهترین مُردن محروم سازد ، به تو پناه می برم».
نثر الدرّ : ج 1 ص 284 .
حدیث 820
امام علی علیه السلام :هرگاه از خدای سبحان حاجتی داری ، ابتدا درخواست درود فرستادن بر پیامبرش را بکن، سپس حاجتت را بخواه؛ زیرا خداوند ، کریم تر از آن است که دو حاجت از او خواسته شود و یکی را برآورَد و دیگری را برنیاورد.
نهج البلاغه : الحکمه 361 ، نزهه الناظر : ص 48 ح 17 ، الدعوات : ص 22 ح 26 ، روضه الواعظین : ص 354 وفیهما «علی النبیّ وآله» بدل «علی رسوله» ، بحار الأنوار : ج 93 ص 313 ح 18 .
حدیث 821
امام علی علیه السلام :خداوند سبحان ، چیزی از خیر دنیا و آخرت به بنده نداد ، مگر به سبب حُسن خُلق او و حُسن نیّتش.
غرر الحکم : ح 9670 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 483 ح 8915 .
حدیث 822
امام علی علیه السلام :مردی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت: به من کاری بیاموز که خداوند ، به سبب آن ، مرا دوست بدارد و آفریدگان نیز دوستم بدارند، و خدا دارایی ام را فزون گرداند و تن درستم بدارد و عمرم را طولانی گرداند و مرا با تو محشور کند.
فرمود: «اینهایی که گفتی شش چیز است که به شش چیز ، نیاز دارد: اگر می خواهی خدا تو را دوست بدارد ، از او بترس و تقوا داشته باش. اگر می خواهی آفریدگان دوستت بدارند ، به آنان نیکی کن و به آنچه دارند ، چشم مدوز.
اگر می خواهی خدا دارایی ات را فزونی بخشد ، زکات آن را بپرداز. اگر می خواهی خدا بدنت را سالم بدارد ، صدقه بسیار بده. اگر می خواهی خداوند عمرت را طولانی گرداند ، به خویشاوندانت رسیدگی کن ؛ و اگر می خواهی خداوند تو را با من محشور کند ، در پیشگاه خدای یگانه قهّار ، سجده طولانی کن.
فی المصدر «یدیهم» والصحیح ما أثبتناه کما فی بحار الأنوار
حدیث 823
امام علی علیه السلام :قدر و منزلت را جُستم و آن را جز به دانش نیافتم. پس دانش بیاموزید ، تا قدر و منزلت شما در هر دو سرا بالا برود. ارجمندی را جُستم و آن را جز به تقوا نیافتم. پس تقوا پیشه کنید تا ارجمند شوید.
توانگری را جُستم و آن را جز به قناعت نیافتم پس قانع باشید تا بی نیاز و توانگر شوید. آسایش را جُستم و آن را جز در ترک آمیزش با مردم، مگر در حدّ گذران زندگی دنیا نیافتم . پس دنیا و آمیزش با مردم را ترک گویید تا در دو جهان ، آسوده شوید و از عذاب و رنج در امان باشید.
سلامت را جُستم و آن را جز در اطاعت از خدا نیافتم . پس از خدا اطاعت کنید تا به سلامت مانید. فروتنی را جُستم و آن را جز در پذیرش حق نیافتم . پس حق را بپذیرید؛ زیرا که پذیرش حق آدمی را از تکبر دور می سازد. لذّت زندگی را جُستم و آن را جز در ترک هوس نیافتم.
پس هوس را رها کنید تا زندگی شما خوش و گوارا شود. ستایش را جُستم و آن را جز در سخاوت نیافتم . پس سخاوتمند باشید تا ستوده شوید. آسایش و سعادت دنیا و آخرت را جُستم و آن را جز با تحقّق این اموری که نام بردم ، نیافتم.
جامع الأخبار : ص 341 ح 950 ، بحار الأنوار : ج 69 ص 399 ح 91 .
حدیث 824
امام علی علیه السلام :چه نیکوست دین ودنیا، هرگاه با هم جمع شوند/ خداوند به دنیای بدون دین برکت نمی دهد
الدیوان المنسوب إلی الإمام علیّ علیه السلام : ص 592 الرقم 449 .
حدیث 825
امام علی علیه السلام :خداوند می فرماید: «آنان که زندگی دنیا و زیورش را می خواهند ، کردارشان را در آن درست به آنان باز می دهیم و از ایشان در آن هیچ نمی کاهند. آنان ، کسانی اند که در آخرت ، جز آتش ندارند و هرچه در آن کرده اند ، هیچ شده است و تباه است آنچه می کرده اند» . پس، چه بد سرایی است دنیا برای کسی که از آن نهراسد و در آن ، بیمناک نباشد!
هود : 15 و 16 .
حدیث 826
امام علی علیه السلام :همواره با حق حرکت کن ، هرچند بر خلاف میل تو باشد و آخرتت را به دنیایت مفروش.
غرر الحکم : ح 2297 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 79 ح 1907 .
حدیث 827
امام علی علیه السلام :دنیا، بدن ها را کهنه و آرزوها را نو می کند، مرگ را نزدیک و امید را دور می سازد. هرگاه صاحب دنیا به خوشی ای از آن آسوده خاطر گشت ، دنیا او را از آن خوشی به محذوری کشاند.
غرر الحکم : ح 3675 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 146 ح 3243 .
حدیث 828
امام علی علیه السلام :دنیا تو را گول نزده است ؛ بلکه تو گول آن را خورده ای.
غرر الحکم : ح 9655 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 479 ح 8790 .
حدیث 829
امام علی علیه السلام :پیش از آن که بدن هایتان از دنیا بروند ، دل هایتان را از آن بیرون ببرید؛ زیرا دنیا آزمایشگاه شماست و برای غیر آن ، آفریده شده اید.
نهج البلاغه : الخطبه 203 ، عیون أخبار الرضا : ج 1 ص 298 ح 56 ، الأمالی للصدوق : ص 172 ح 174 کلاهما عن أحمد بن الحسن الحسینی عن الإمام العسکری عن آبائه علیهم السلام ، مشکاه الأنوار
حدیث 830
امام علی علیه السلام :در خطبه نماز عید قربان و عید فطر : ای بندگان خدا! شما را سفارش می کنم به پروا کردن از خدا، و یاد کردن بسیار از مرگ، و دل برکندن از دنیا؛ دنیایی که پیشینیان شما از آن بهره ای (لذّتی) نبردند، و بعد از شما نیز برای هیچ کس باقی نمی ماند، و راه شما در دنیا ، همان راهی است که گذشتگان پیمودند. آیا نمی بینید که دنیا سپری گشته ، و اِعلام به سر آمدن کرده ، و خوبی هایش دگرگون گشته، و شتابان ، پشت کرده است و می رود؟
دنیا از نیست شدن ، خبر می دهد و [چون ساربان که برای راندن شتران حُدی می خواند ،] برای ساکنان خود ، آواز مرگ سر می دهد. شیرینی های آن تلخ شده و زلالی هایش تیره گشته است، و از دنیا جز ته مانده ای به اندازه ته مانده آب در ته مَشکی ، و جرعه ای مانند جرعه باقی مانده و در ته ظرفی که تشنه کامی آن را می مکد ، امّا عطش او را فرو نمی نشاند، باقی نمانده است.
پس، ای بندگان خدا! عزم رفتن از این سرایی کنید که «رفتن» برای اهل آن ، رقم خورده و زندگی در آن برای مردمانش قدغن شده، و جان هایشان مقهور مرگ گشته است، چندان که هیچ زنده ای طمع ماندگاری ندارد، و هیچ جانی نیست ، مگر این که به مرگْ اذعان دارد و طعم آن را می چشد. پس مبادا آرزو بر شما چیره آید، و مدّت عمر برایتان طولانی نماید، و در دنیا فریفته آرزوها شوید!
حَذّاء : أی خفیفه سریعه (النهایه : ج 1 ص 356 «حذذ») .
حدیث 831
امام علی علیه السلام :دوراندیش واقعی ، کسی است که تمام مشغولیتش به اصلاح نفْسش ، تمام همّتش برای دینش ، و تمام تلاشش برای آخرتش باشد .
غرر الحکم : ح 3897 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 179 ح 3675 .
حدیث 832
امام علی علیه السلام :درباره آیه شریف «وَ لاَ تَنسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا» «و بهره ات را از دنیا ، فراموش مکن» : بهره گیری از تن درستی و توانایی و فراغت و جوانی و نیرویت را در راه تحصیل آخرت ، فراموش مکن .
القصص: 77.
حدیث 833
امام علی علیه السلام :برترینِ مردم در نزد خداوند ، کسی است که خِرَدش را زنده گرداند و شهوتش را بمیراند و برای اصلاح آخرتش ، خود را به زحمت اندازد.
غرر الحکم : ح 3579 .
حدیث 834
امام علی علیه السلام :نشانه کسی که خواهان پاداش آخرت است ، زُهدورزیِ او به زرق و برق این دنیای گذراست . بدانید که زهدِ زهدورزِ به این دنیا ، چیزی از آنچه خداوند در دنیا قسمت او کرده است ، نمی کاهد ، هرچند به آن بی میل باشد ، و آزمندیِ شخص آزمندِ به زرق و برق زندگی دنیایی ، چیزی در آن ، افزون بر آنچه خداوند در دنیا قسمت او کرده است ، بر او نمی افزاید ، هرچند حرص بورزد . زیان دیده ، کسی است که از بهره آخرتش محروم گردد.
الکافی: ج 2 ص 129 ح 6 عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق علیه السلام ، مشکاه الأنوار : ص 206 ح 554 عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار: ج 73 ص 52 ح 24
حدیث 835
امام علی علیه السلام :همانا آخرت را اهلی است که جان هایشان از فخرفروشی به اهل دنیا باز ایستاده است . آنان، نه درباره دنیا به رقابت برمی خیزند ، نه به لذّت ها و خوشی های آن شادمان می شوند ، و نه از ناخوشی های آن اندوهگین می گردند .
ظَلِفَت نفسی عن کذا : أی کَفَّت (الصحاح : ج 4 ص 1399 «ظلف») .
حدیث 836
امام علی علیه السلام :در حدیث معراج : خدای متعال فرمود : « .ای احمد! همانا اهل خیر و اهل آخرت ، کم رو و پُرحیایند ، حماقتشان اندک و سودشان بسیار است ، کمتر نیرنگ می زنند ، مردم از آنان در آسایش اند ، نفْس هایشان از آنان در رنج است ، گفتارشان سنجیده است ، محاسبه نفْس می کنند و بر آن خُرده می گیرند ، چشمانشان می خوابد و دل هایشان نمی خوابد ، دیدگانشان گریان است.
و دل هایشان به یاد خداست ، آن گاه که مردم از غافلان نوشته می شوند ، آنان از ذاکرانْ قلمداد می شوند ، در آغاز هر نعمتی حمد می گویند و در آخرش شکر به جا می آورند ، دعای آنان به درگاه خداوند ، بالا می رود و سخنشان به نزد او شنیده می شود ، فرشتگان به آنان شاد می شوند و دعایشان در آن سوی حجاب ها می گردد ،
پروردگار دوست دارد که سخنشان را بشنود چنان که مادرْ فرزند را دوست می دارد ، چشم بر هم زدنی از او باز نمی مانند ، علاقه ای به پرخوری و پرگویی و جامه زیاد ندارند ، مردم در نظر آنان مردگان اند و خداوند در نظرشان زنده و کریم است ، پشت کنندگان را از روی کَرَم فرا می خوانند و روی آورندگان را مهربانی می افزایند ، و دنیا و آخرت در نزد آنان ، یکی شده است.
فی بحار الأنوار : «متعبین لها» .
حدیث 837
امام علی علیه السلام :شما را چه می شود که به اندک چیزی از دنیا که به دست می آورید ، شادمان می شوید ؛ ولی از دست دادن بسیاری از آخرت ، شما را اندوهگین نمی سازد؟! و اندکِ دنیا که از دستتان می رود ، شما را ناراحت و بی تاب می سازد ، چندان که این بی تابی در چهره های شما و در ناشکیبایی تان بر آنچه از شما گرفته شده است ، آشکار می گردد . گویی دنیا اقامتگاه دائمی شماست و کالایش برایتان ماندگار است!
نهج البلاغه : الخطبه 113 ، غرر الحکم : ح 9652 وفیه صدره إلی «تُحرمونه» .
حدیث 838
امام علی علیه السلام :از سفارش های ایشان به فرزندش حسن علیه السلام ، در هنگام وفاتش : هر گاه چیزی از کار آخرت برایت پیش آمد ، زود ، آن را شروع کن ، و هر گاه چیزی از کار دنیا برایت پیش آمد ، درنگ کن تا راه درست را در آن بیابی .
الأمالی للمفید : ص 221 ح 1 ، الأمالی للطوسی : ص 7 ح 8 کلاهما عن الفجیع العقیلی عن الإمام الحسن علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 71 ص 215 ح 16 .
حدیث 839
امام علی علیه السلام :تو برای آخرت ، آفریده شده ای . پس برای آن ، کار کن.
غرر الحکم : ح 3810 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 172 ح 3597 .
حدیث 840
امام علی علیه السلام :خطاب به مردی که از ایشان موعظتی خواست : از آن کسانی مباش که بدون عمل ، به آخرت چشم امید بسته اند و بر اثر آرزوی دراز ، توبه را به تأخیر می افکنند.
نهج البلاغه : الحکمه 150 ، خصائص الأئمّه علیهم السلام : ص 109 ، تحف العقول : ص 157 وفیه «یرجو» بدل «یرجّی» ، بحار الأنوار : ج 6 ص 37 ح 60 ؛ تذکره الخواصّ : ص 134 نحوه ، کنزالعمّال : ج 16 ص 205 ح 44229 نقلاً عن ابن النجّار .
حدیث 841
امام علی علیه السلام :ای بندگان خدا! کوشش خود را در این دنیا صرف توشه برگرفتن از این چند روزِ کوتاهِ آن برای دوره طولانی آخرت کنید ؛ زیرا که دنیا سرای کار است و آخرت ، سرای اقامت و پاداش.
الکافی : ج 8 ص 174 ح 194 عن محمّد بن النعمان أو غیره عن الإمام الصادق علیه السلام ، تنبیه الخواطر : ج 2 ص 150 ، بحار الأنوار : ج 77 ص 351 ح 31.
حدیث 842
امام علی علیه السلام :هر کس روز خود را آغاز کند ، در حالی که همّ و غم او آخرت باشد ، در عین بی پولی ، بی نیاز خواهد بود و در عین بی کسی ، از تنهایی به در می آید و با وجود نداشتن قوم و قبیله ، عزیز و قدرتمند خواهد بود.
الأمالی للطوسی : ص 580 ح 1198 عن عبد اللّه بن محمّد بن عبید عن الإمام الهادی عن آبائه عن الإمام الصادق علیهم السلام ، تنبیه الخواطر : ج 2 ص 71 عن محمّد بن عجلان عن الإمام الهادی عن آبائه عن الإمام الصادق عنه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 70 ص 318 ح 29 .
حدیث 843
امام علی علیه السلام :خطاب به جابر: ای جابر! سامان یافتن دین و دنیا ، به چهار چیز است : عالمی که علمش را به کار می گیرد ، جاهلی که از آموختن خودداری نمی کند ، بخشنده ای که در بخشش خویش بخل نمی ورزد ، و فقیری که آخرتش را به دنیایش نمی فروشد . پس هر گاه عالم ، علم خود را تباه کند ، جاهل نیز از آموختن ، خودداری خواهد کرد و هر گاه توانگر در بخشش خود بُخل ورزد ، فقیر نیز آخرتش را به دنیایش خواهد فروخت .
نهج البلاغه : الحکمه 372 ، نزهه الناظر : ص 70 ح 66 عن ابن عبّاس نحوه وفیه «قیام الدنیا» بدل «یا جابر ، قوام الدین والدنیا» ، الدعوات : ص 229 ح 637 عن جابر ، التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام : ص 402 ح 274 نحوه ولیس فیه ذیله من «فإذا ضیّع العالم . . .» ولیس فی الأخیرین «الدین» ، بحار الأنوار : ج 74 ص 417 ح 39 .
حدیث 844
امام علی علیه السلام :من یاران محمّد صلی الله علیه و آله را دیده ام و هیچ یک از شما را شبیه آنان نمی بینم! آنان صبح می کردند ، در حالی که موهایشان ژولیده و چهره هایشان غبارآلود بود و شب را تا صبح به سجده و قیام می گذراندند و پیشانی ها و گونه هایشان را در پیشگاه خداوند به خاک می ساییدند و از یاد مَعادشان چنان ناآرام بودند که گویی بر روی آتش ایستاده اند.
نهج البلاغه : الخطبه 97 ، بحار الأنوار : ج 69 ص 307 ح 29.
حدیث 845
امام علی علیه السلام :در حقیقت ، دو خصلت ، مردم را به نابودی کشانده است . این دو ، کسانی را که پیش از شما بوده اند ، نابود کرده و همین دو ، کسانی را که بعد از شما نیز می آیند ، نابود خواهد کرد : آرزو که آخرت را از یاد انسان می برد ، و هوای نفْس که انسان را گم راه می سازد.
الغارات : ج 2 ص 501 عن یحیی بن سعید عن أبیه ، بحار الأنوار : ج 73 ص 167 ح 30 .
حدیث 846
امام علی علیه السلام :خدای متعال هر گاه خیر بنده ای را بخواهد ، میان او و آنچه ناخوش می دارد ، حائل می شود و او را به طاعت خودش موفّق می دارد ؛ و خدا هر گاه برای بنده ای بدی اراده کند ، او را فریفته دنیا می گرداند و آخرت را از یادش می برد و آرزویش را دراز می سازد و او را از آنچه صلاح او در آن است ، باز می دارد.
شرح نهج البلاغه : ج 16
حدیث 847
امام علی علیه السلام :در سفارش به فرزندش حسن علیه السلام : آخرت و نعمت ها و عذاب دردناکِ آن را بسیار یاد کن ؛ زیرا که این کار ، تو را به دنیا بی رغبت می سازد و آن را در نزد تو کوچک می گرداند.
تحف العقول : ص 76 ، بحار الأنوار : ج 77 ص 205 ح 1 نقلاً عن کشف المحجّه .
حدیث 848
امام علی علیه السلام :از منفورترین مردمان در نزد خدای متعال ، بنده ای است که خداوند او را به خود وا گذاشته ، از راه راست به در رفته و بی راهنما حرکت می کند . اگر به کِشت دنیا فرا خوانده شود ، عمل می کند و اگر به کِشت آخرت دعوت شود ، تنبلی می ورزد! تو گویی آنچه برای آن عمل می کند (کار دنیایی) ، بر او واجب است و آنچه در آن سستی و کوتاهی می ورزد (کار آخرت) ، از او برداشته است.
وَنَی : فَتَرَ وقَصَّر (النهایه : ج 5 ص 231 «ونا») .
حدیث 849
امام علی علیه السلام :مردم ، چیزی از دنیایشان را برای اصلاح آخرتشان فرو نگذاشتند ، مگر آن که خداوند سبحان ، بهتر از آن چیز را عوضشان داد.
غرر الحکم : ح 10830 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 541 ح 10041
حدیث 850
امام علی علیه السلام :به آخرت چنگ در زن تا دنیا زبونانه ، خود ، نزد تو آید .
غرر الحکم : ح 6080 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 335 ح 5711 .
