حدیث 351
امام علی علیه السلام :عقل، اندوختن تجربه ها (و عمل به آن) است و بهترین تجربه، آن است که پندت داده.
نهج البلاغه، نامه 31
حدیث 352
امام علی علیه السلام :نیاز عاقلان به ادب، همانند نیاز کشتزار به باران است.
غررالحکم، ح 3475
حدیث 353
امام علی علیه السلام :هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل ها بهره می برد.
غررالحکم، ح 8634
حدیث 354
امام علی علیه السلام :با هوا و هوست مبارزه کن، بر خشمت مسلّط شو و با عادت های بدت مخالفت کن، تا روحت پاک و عقلت کامل گردد و پاداش پروردگارت را به تمامی دریافت نمایی.
غررالحکم، ح 4760
حدیث 355
امام علی علیه السلام :عاقل کسی است که کارهایش را خوب انجام دهد و تلاشی که می کند، به جا باشد.
غررالحکم، ح 1798
حدیث 356
امام علی علیه السلام :عاقل، آن نیست که خوب را از بد تشخیص دهد. عاقل، کسی است که از میان دو بد،آن را که ضررش کمتر است، بشناسد.
مطالب السئول، ص 250
حدیث 357
امام علی علیه السلام :خوش گمانی، از اخلاق عاقلان است.
غررالحکم، ح 1386
حدیث 358
امام علی علیه السلام :خداوند با چیزی بهتر از عقل عبادت نشده است، و عقل کسی کامل نشود، مگر در او چند خصلت باشد:
کفر و بدی از او انتظار نمی رود، رشد و خوبی در او امید می رود، زیادی ثروتش بخشوده و زیادی سخنش نگه داشته شده است،
بهره او ازدنیا تنها غذای روزانه است، در طول زندگی از دانش سیر نمی شود، خواری را با خداوند از عزّت با دیگران، بیشتر دوست دارد،
تواضع نزد او دوست داشتنی تر از شرف و بزرگی است، خوبیِ کم دیگران را بسیار و خوبی بسیار خود را کم می شمرد،همه مردم را از خودش بهتر و خود را نزد خویش از همه بدتر می داند و این مهم ترین خصلت است.
کافی، ج 1، ص 18، ح 12
حدیث 359
امام علی علیه السلام :عاقل، هر گاه سخن بگوید، آن را با سخنی حکیمانه و ضرب المثل همراه سازد و نادان هرگاه سخن بگوید، آن را با سوگند همراه کند.
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20،ص289، ح306
حدیث 360
امام علی علیه السلام :عقل خویش را زیر سؤال ببرید؛ زیرا از اعتماد به آن، خطاها سرچشمه می گیرد.
غررالحکم، ح 2570
حدیث 361
امام علی علیه السلام :عاقل کسی است که زبانش را از بدگویی پشت سر دیگران، نگه دارد.
غررالحکم، ح 1955
حدیث 362
امام علی علیه السلام :در برابر آنچه بر تو می گذرد، بردبار باش، زیرا بردباری، عیب ها را می پوشاند. به راستی که نیمی از عقل، بردباری و نیمه دیگرش خود را به غفلت زدن است.
غررالحکم، ح 2378
حدیث 363
امام علی علیه السلام :بدانید عاقل، کسی است که با فکر درست، به استقبال نظرات گوناگون برود و در عواقب امور بنگرد.
غررالحکم، ح 2778
حدیث 364
امام علی علیه السلام :عاقل کسی است که جدّی اش از شوخی اش بیشتر باشد و با کمک عقلش بر هوا و هوسش پیروز گردد.
غررالحکم، ح 3355
حدیث 365
امام علی علیه السلام :عقل، درختی است که ریشه آن تقوا، شاخه هایش حیاء و میوه آن، پارسایی است.
تقوا به سه چیز دعوت می کند: دین شناسی، بی رغبتی به دنیا و دل بستگی به خداوند،
و حیا به سه چیز دعوت می کند: یقین، خوش اخلاقی و تواضع،
و پارسایی به سه چیز دعوت می کند: راستگویی، سرعت و شتاب در نیکی ها و دوری از کارهای شبهه ناک.
مواعظ العددیه، ص 160
حدیث 366
امام علی علیه السلام :عاقل ترین مردم کسی است که به عیب های خویش بینا و از عیوب دیگران، نابیناباشد.
غررالحکم، ح 3233
حدیث 367
امام علی علیه السلام :عاقل ترین مردم کسی است که بهتر بتواند امور زندگی اش را برنامه ریزی کند و برای اصلاح آخرتش بیشتر همت نماید.
غررالحکم، ح 3340
حدیث 368
امام علی علیه السلام :همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.
غررالحکم، ح4719 و 4720
حدیث 369
امام علی علیه السلام :خیری که به دنبال آن آتش باشد، خیر نیست و شری که به دنبال آن بهشت باشد،شر نیست. هر نعمتی جز بهشت ناچیز است و هر بلایی جز آتش، سلامتی.
نهج البلاغه، حکمت 387
حدیث 370
امام علی علیه السلام :هر کس جامه «خوبی» به تن کند از «بدی» برهنه می گردد.
غررالحکم، ح 8085
حدیث 371
امام علی علیه السلام :کار خوب آسان تر از کار بد است.
غررالحکم، ح 1199
حدیث 372
امام علی علیه السلام :خوبی و بدی جز با مردم شناخته نمی شوند. پس اگر می خواهی خوبی را بشناسی، خوبی کن تا اهل آن را بشناسی و اگر می خواهی بدی را بشناسی، بدی کن، تا اهلش را بشناسی.
بحارالأنوار، ج 78، ص 41، ح 26
حدیث 373
امام علی علیه السلام :خوبی کننده بهتر از خودِ خوبی و بدی کننده بدتر از خودِ بدی است.
نهج البلاغه، حکمت 32
حدیث 374
امام علی علیه السلام :خدای تعالی کتابی راهنما فرستاد و در آن خوب و بد را روشن ساخت. پس راه خوبی را پیش گیرید تا هدایت شوید و از راه بدی دوری جویید تا به مقصد برسید.
نهج البلاغه، خطبه 167
حدیث 375
امام علی علیه السلام :با خوبان معاشرت کن تا از آنان باشی و از بدان دوری کن تا از آنان نباشی.
نهج البلاغه، نامه 31
حدیث 376
امام علی علیه السلام :ناتوانیِ همراه با خیر بهتر از توانمندیِ در خدمت شر است.
غررالحکم، ح1973
حدیث 377
امام علی علیه السلام :دانایی، ریشه همه خوبی ها و نادانی ریشه همه بدی هاست.
غررالحکم، ح 818 و 819.
حدیث 380
امام علی علیه السلام :افراد پَست به خیرشان امید و از شرشان امان و از به هلاکت انداختن شان ایمنی نیست.
غررالحکم، ح 1930
حدیث 381
امام علی علیه السلام :با خشم، تربیت ممکن نیست .
غرر الحکم ، ح 10529
حدیث 382
امام علی علیه السلام :برای شیردادن ،دایه های شایسته انتخاب کنید، همان گونه که برای ازدواج انتخاب می کنید ، چرا که شیر ، طبیعت ها را تغییر می دهد .
قرب الاسناد ، ص 93، ح 312
حدیث 383
امام علی علیه السلام :هر کس در خردسالی سئوال کند، در بزرگ سالی اش پاسخ می دهد .
غرر الحکم ، ح 8273
حدیث 384
امام علی علیه السلام :پیامبر صلی الله علیه و آله کسی را دیدند که دو فرزند داشت . یکی را بوسید و دیگری را رها کرد .پیامبر خدا به او فرمودند : چرا میان آنان یکسان عمل نکردی؟ .
جعفریّات ، ص 55
حدیث 385
امام علی علیه السلام :زیاده روی در سرزنش کردن ، آتش لجاجت را شعله ور می سازد .
تحف العقول ، ص 84
حدیث 386
امام علی علیه السلام :هرگاه بنده ای بخواهد چیزی بخواند و یا کاری انجام دهد و بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید در کارش برکت داده می شود.
بحارالأنوار، ج 92، ص 242، ح48
حدیث 387
امام علی علیه السلام :یاد خدا عقل را آرامش می دهد، دل را روشن می کند و رحمت او را فرود می آورد.
غررالحکم، ح1858
حدیث 388
امام علی علیه السلام :هر کس به خاطر خدای سبحان از چیزی بگذرد، خداوند بهتر از آن را به او عوض خواهد داد.
غررالحکم، ح8909
حدیث 389
امام علی علیه السلام :اگر آسمان ها و زمین، راه را بر بنده ای ببندند و او تقوای الهی پیشه کند، خداوند حتما راه گشایشی برای او فراهم خواهد کرد و از جایی که گمان ندارد روزی اش خواهد داد.
غررالحکم، ح7599
حدیث 390
امام علی علیه السلام :اگر مردم به هنگامی که بلاها بر آنان فرود می آمد و نعمت ها از دستشان می رفت، بانیت های خوب و دلی مشتاق به پروردگارشان پناه می بردند، بی گمان هر از دست رفته ای به آنان باز می گشت و هر فاسدی اصلاح می شد.
نهج البلاغه، خطبه 178
حدیث 391
امام علی علیه السلام :هر کس از خدا و رسولش پیروی کند راهش راه هدایت و راهنمایش نور تقوا خواهدبود و هر کس خدا و رسولش را نافرمانی کند همه درستی ها را از دست می دهد و جز به خودش زیان نمی رساند.
کافی، ج 5، ص 371
حدیث 392
امام علی علیه السلام :خداوند، بندگان مؤمن خود را بوسیله نمازها و زکات ها و جدّیت در روزه داریروزهای واجب حفظ می کند، تا اعضا و جوارحشان آرام، دیدگانشان خاشع، جان هایشان فروتن و دل هایشان خاشع گردد.
نهج البلاغه، خطبه 192
حدیث 393
امام علی علیه السلام :هر کس به خدا توکل کند، دشواری ها برای او آسان می شود و اسباب برایش فراهم می گردد.
غررالحکم، ح 9028
حدیث 394
امام علی علیه السلام :گاه چیزی را از خدا می خواهی اما به تو داده نمی شود و دیر یا زود بهتر از آن به تو داده می شود، یا به خاطر آنچه خیر و مصلحت تو در آن است از برآورده شدن خواسته ات دریغ می شود، زیرا بسا خواسته ای که اگر برآورده شود به نابودی و تباهی دین تو می انجامد، پس، چیزی بخواه که زیبایی و نیکیش برایت می ماند و پیامد سوئی ندارد.
نهج البلاغه، نامه 31
حدیث 395
امام علی علیه السلام :هر کس شکر خدا را پایان نعمت قرار دهد، خداوند سبحان آن شکر را کلیدافزایش نعمت ها قرار خواهد داد.
غررالحکم، ح 8898
حدیث 396
امام علی علیه السلام :گوش خود را به شنیدن خوبی ها عادت بده و به آنچه که به صلاح و درستی تونمی افزاید گوش مسپار، زیرا این کار، دل ها را زنگار می زند و موجب سرزنش می شود.
غررالحکم، ح 6234
حدیث 397
امام علی علیه السلام :خودت را به کارهای زیبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنی، برایت لذت بخشمی شوند.
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20،ص266، ح92
حدیث 398
امام علی علیه السلام :فضائل اخلاقی و صفات پسندیده چه به سختی به دست می آیند و چه آسان ازدست می روند.
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20،ص 259، ح38
حدیث 399
امام علی علیه السلام :بالاترین درجه دانایی، تشخیص اخلاق از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.
غررالحکم، ح 5267
